Yazar Bezmialem Valide Sultan Kimdir?
Bezmialem Valide Sultan küçük yaşta saraya cariye olarak gelmiştir. Gürcü asıllıdır. Doğum tarihi bilinmemektedir. Sarayda yetiştirilip eğitildikten sonra II. Mahmut’un eşi olmuştur. 1823 yılında oğlu Abdülmecit’i dünyaya getirmiştir.
Bezmialem Valide Sultan akıllı, cömert, tedbirli, ince ruhlu, şefkat ve merhamet sahibi bir insandır. Kendisini dünyevi hırs ve gösterişlerinden alıkoymayı başarmış güzide bir şahsiyettir. Eşi II. Mahmut 1839 yılında vefat edince on altı yaşındaki oğlu Abdülmecit tahta çıkmıştır. Devlet işlerinde tecrübesiz olan oğluna yol göstermiş, oğlunun israf ve gösteriş düşkünlüğüne bir ölçüde engel olarak gerektiğinde devlet işlerine yardımcı olmuştur. Oğlunun padişahlığı zamanında devletin kendisine bağladığı maaş ve diğer gelirlerini hep hayır hasenat işlerinde harcamıştır. Tekke ve dergahlara bağışta bulunmuş, bizzat kendisi mahalle aralarında dolaşarak fakir ve muhtaçlara yardım etmiş, yetim ve kimsesiz kızları evlendirmiştir. Borcunu ödemeye gücü yetmeyenler ile hapse düşen kimselere yardımda bulunmuştur.
Bugün halen Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi olarak hizmet veren bu hastaneyi Bezmialem Valide Sultan Gurebâ-yı Müslimîn Hastanesi olarak yaptırmıştır. Valide Sultan’ın bunun gibi daha pek çok çeşme ve hayır eserleri vardır.
Oldukça ince ve naif ruhlu olan Bezmiâlem Valide Sultan’nın mühründe şöyle yazmaktadır:
Muhabbetten Muhammed oldu hâsıl
Muhammed’siz muhabbetten ne hâsıl
Zuhurundan bezm-i âlem oldu vasıl
Bezmialem Valide Sultan Çeşmesi İstanbul’un Fatih ilçesi, Uzun Yusuf Mahallesi Lâlezar Camii Sokağı’nda bulunmaktadır. Suyu akmamaktadır.
Bezmiâlem Vâlide Sultân Çeşme Kitâbesindeki Tuğranın Okunuşu:
Abdülmecîd Hân Bin Mahmûd el-muẓaffer dâimâ
Sene H. 1257
Günümüz Türkçesi:
Mahmut oğlu Abdülmecid Han daima muzaffer olsun
Sene H. 1257 M. (1840-1841)
Bezmiâlem Vâlide Sultân Çeşme Kitâbesinin Okunuşu:
Şeh-i devrân Hân Abdülmecîd’in mâderi ya‘ni
Cenâb-ı Bezmiâlem nâm Sultân-ı kerem-bünyân
Cihana âb-ı hayrâtı hayât tâze virdikce
Sezâdır halk-ı âlem bulsalar şimdi yeniden cân
Bu zîbâ çeşme-sârı yabdı suyun eyledi icrâ
Bütün leb-teşnegânı kıldı feyz-i lütufla reyyân
Bi-hamdillâh yapıldı meşreb-i pâkîzesi üzre
İdince hasbetenlillâh bu hayr itmâmını fermân
İlâhî Vâlide Sultân du‘â aldıkca ‘âlemden
Şeh-i devrânı kıl sîrab-ı cû-yı ömr-i bî-pâyân
Nola Zîver kulu târîh-i tâmın eylese işrâb
Getürdü âb-ı dil-cû çeşme yapdı Vâlide Sultân
Günümüz Türkçesi:
Devrin padişahı Abdülmecit Han’ın annesi
Yaratılıştan cömert Sultan, Cenab-ı Bezmiâlem’dir ismi
Hayırlı suları yeni hayatlar verdikçe cihana
Layıktır insanlar şimdi yeniden can bulsa
Bu güzel çeşmeleri yaptırdı suyunu akıttı
Bütün susuz dudakları lütfunun feyziyle suya kandırdı
Allah’a hamd ile yapıldı pak meşrebi üzere
Allah rızası için bu hayrın tamamlanmasını emredince
İlâhî Vâlide Sultân dua aldıkça âlemden
Devrin padişahını suya kandır ömrünü akarsu gibi sonsuz eyle
Tam tarihini yazsa nola Ziver kulu
Valide Sultan getirerek çeşme yaptı iç ferahlatan suyu
Hasibe DURMAZ
Yorumlar