Yazar Önceki yazımızda mevsim değişikliği ile birlikte vücudumuzun da direnç olarak değişim yaşadığından ve gıda takviyelerine duyulan ihtiyaçtan bahsetmiştik. Böylesi bir direnç düşüklüğü durumunda alınabilecek takviye gıdalardan B12, C ve D vitaminlerinin ise bizim yazılarımızın konusu olduğunu ifade etmiştik. İlk yazımızı takiben yayınlanan bu yazımızda C ve D vitaminlerinin vücudumuzda hangi görevi yerine getirdiklerinden ve eksikliklerinde ya da fazlalıklarında bünyemizde gerçekleşebilecek değişimlerden size bahsetmeye çalışacağız.
C Vitamini
- Askorbik asit olarak da bilinen C vitamini, insan vücudunun kan damarları, kıkırdakları, kasları ve kemiklerinde bulunan kolajen proteini oluşturmak için ihtiyaç duyduğu bir vitamin çeşididir.
- C vitamini dokuların oluşturulmasının yanı sıra vücudun çeşitli yaralanmalarından sonra iyileşme süreci için büyük bir öneme sahiptir.
- Serbest radikaller olarak adlandırılan zararlı moleküller ile toksik kimyasallar ve sigara dumanı gibi kirleticilerden kaynaklanan hasara karşı vücudu koruyan birkaç antioksidandan biridir.
C Vitamini Eksikliğinde Neler Görülür?
- İskorbüt hastalığı
- Kas ağrıları
- Halsizlik
- Diş eti rahatsızlıkları
- Ciltte morluklar
- Aft
- Yaraların geç iyileşmesi
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması gibi rahatsızlıklar görülebilir.
C Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?
Yapılan araştırmalara göre C vitamini yönünden en zengin yiyeceklerin, hepimizin bildiği üzere narenciye ürünleri, yeşil biber, çilek, domates, brokoli, patates, koyu yapraklı sebzeler, kavun, karpuz, Brüksel lahanası, karnabahar, lahana, kırmızıbiber, ahududu, yaban mersini, maydanoz olduğu belirlenmiştir. C vitamininin vücuda beslenme yoluyla doğal olarak alınması tercih edilmelidir. Ancak takviye olarak alınması durumunda günlük toplam miktar olan 85-120 mg aşılmaz ise güvenilirdir.
C Vitamini fazla alındığında neler olur?
- Kan şekerini yükseltebilir, diyabeti olanlarda dikkatli kullanılmalıdır.
- C vitamini vücutta östrojen atılımını yavaşlatabilir. Östrojen ve östrojen bazlı kontraseptiflerle aynı anda alınması hormonal yan etki riskini arttırabilir.
- Bazı kemoterapi ilaçlarının etkisini azaltabilir.
- Bu nedenlerle özellikle kullanılan başka ilaç varsa hekime danışmadan kullanılmamalıdır.
D Vitamini
Kemik yapısının sağlıklı olabilmesi için D vitamini çok önemlidir. Kemiğin en önemli bileşeni kalsiyum ve fosforun emiliminde D vitamini önemli rol oynar. Güneş ışınlarının ciltteki bir kimyasalı aktif vitamin (kalsiferol) formuna dönüştürmesiyle vücutta D vitamini üretilir. Cildin ürettiği D vitamini miktarı günün saatine, mevsime, cilt pigmentasyonuna bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Yaşanılan yere, yaşam tarzına bağlı olarak D vitamini üretiminde azalma olabilir ya da tamamen yok olabilir. Güneş kremi kullanımı güneş ışınlarının etkisini azalttığı için D vitamini üretimini azaltabilir.
D vitamini Nasıl Alınır?
Güneş ışınlarının doğrudan tene teması vücuda D vitamini almanın en kolay ve güvenli yoludur. Bu sebeple her gün ellerin, yüzün ve kolların günün bu vitaminin emilimini sağlaması açısından en ideal vakitleri sayılan 11:00-15:00 saatleri arası takriben 20-30 dakika güneş ışığı almalarını sağlamak oldukça önemlidir. İlkbahar ve yaz aylarında genellikle güneş vücuda yeterli miktarda alınabilmektedir. Ancak sonbahar ve kış aylarında gıda takviyesi kullanarak bu vitamini tamamlamak gerekebilir. Güneş ışınlarının doğrudan tene temasıyla D vitamininin alınması hedeflendiğinde koruyucu krem ile, vücudun tamamını örten kıyafet veya pencere arkasından güneşlenmek D vitamini üretimini sekteye uğratıyor olabilir. Bu nedenle vitaminin vücut tarafından emilimi için sağlık için uygun saatlerde koruyucusuz direkt güneş ışığı teması gereklidir.
D Vitamini Eksikliğinde Neler Görülür?
- D vitamini olmadan kemikler yumuşak, ince ve kırılgan hale gelebilir.
- Osteoporoz
- Raşitizm (kemik eğrilikleri)
- Bazı kanser türleri ve bağışıklığın zayıflaması ile de bağlantılı olduğu belirlenmiştir.
D Vitamini Eksikliği En Çok Kimlerde Görülür?
- Kapalı ortamlarda çalışanlar (maden işçileri gibi)
- Yaşlılar
- Beslenme bozukluğu olanlar
- Yüksek faktörlü güneş kremi kullananlar
- Kapalı giysi giyenler
- Gebe ve Emziren kadınlar
- Böbrek hastalığı olanlar
- Karaciğer hastalığı olanlar
D Vitamininin Fazla Alınmasının Zararları Nelerdir?
Uygun dozda alınan D vitamini genellikle güvenli kabul edilmektedir. Ancak uzun süreli ve fazla miktarda kullanımı kanda kalsiyumun yükselmesine neden olabilir. Bu durum kemikleri zayıflatıp böbrekleri ve kalbi hasara uğratabilir.
Evet sevgili Sümbül Sokak okurları, sloganımız neydi? “Azı karar, fazlası zarar.” Gıda takviyeleri, vitamin ve minerallerin eksikliği durumunda kullanılması gerekli ve kaçınılmazdır. Ancak şunu unutmayalım ki “Hiçbir gıda takviyesi sağlıklı bir beslenme ve yaşam tarzının yerini tutamaz.”
Sağlıcakla kalın.
KAYNAKLAR:
www.nhs.uk
www.mayoclinic.org
www.medicalpark.org
www.gtbd.org
www.pennmedicine.org
www.dergipark.org
Yorumlar