Processed with RNI Films. Preset 'Agfa Optima 200 Faded'
Kültürel

Hat Sanatı ile Hilye-i Şerîf

0

Sahabeler döneminden bu yana, metinleri belgelemek ve aktarmak gibi ihtiyaçlara binaen gerek duyulan, daha sonra devlet işleri veya özel işler gibi kullanım alanlarına göre gelişen; “Allah güzeldir güzeli sever.” hadis-i şerifi ile yola çıkarak, nihayetinde bu topraklarda en gelişmiş şeklini alan hat sanatı, bir çok istif ve oturmuş kalıpla yazılmıştır.

Bunlardan biri şüphesiz Hilye-i Şeriftir. Hilye-i Şerif, Efendimiz’in (s.a.s.) beşeri ve ahlaki özelliklerini anlatan, zamanla edebi bir tür olarak gelişen, hat sanatında da en nadide eserlerin verildiği bir levha kalıbıdır.

Hilye, Türk İslam Edebiyatı’na ait bir türdür. Peygamber Efendimiz (s.a.s.) için yazılan hilyeler dışında zamanla hilye-i enbiyâ, hilye-i aşere-i mübeşşere, hilye-i Hasaneyn ve din büyükleri hakkında hilyeler de yazılmıştır.

İlk numuneleri h.1090’lardan (m. 1679-1680) itibaren görülmeye başlayan Hilye-i Nebevi’ler, önceleri göğüs cebinde saygı göstergesi olarak taşımak için nesih hat ile yazılırdı. Günümüzde alışık olduğumuz, Hilye-i Nebevi’de bir klasik olan kalıbın kompozisyonunu ilk kez tertip eden zât, Hâfız Osman olmuştur.

Hilye yazma geleneği dört beş asır boyunca devam etmiş, Mahmud Celaleddin, Mustafa İzzet, Hasan Rıza gibi büyük sanatkarların bu alanda da eserler ortaya koymalarına vesile olmuştur. Günümüzde de hattatlar tarafından farklı yorumlarla Hilye-i Nebevi çeşitli kalıp ve üsluplarla yazılmaktadır.

Hat sanatı, meşk usulü yani talebenin hocasından belli bir süre ders görmesiyle ilerlediği için, talebe bu sanatta uzun bir süre demlenir. Hocası kendi imzasıyla yazılarını devam ettirmesinin uygun olduğuna karar verdiğinde, talebeden icazet için bir çalışma yazması istenir. Nesih ve sülüs yazıları için hilye, icazet aşamasında oldukça çalışılan bir eserdir.

Bu klasik kalıbın bilinen sahibi Hâfız Osman’ın, Koca Mustafa Paşa Sümbül Efendi dergahının sol tarafındaki mezarlıkta, yol kenarına yakın bulunan tarafa defnedildiğini biliyor muydunuz?

Mezartaşı kitabesi “Hüsn-i hattı biz bildik, Osman efendimiz yazdı” sözleriyle Hafız Osman’ın daima takdirkarı olan Ağakapılı İsmail Efendi tarafından celi sülüs hatla yazılmış, taşa hakkedilmiştir. Kitabede, “Allahü sübhanehu ve teala hattat Hafız Osman kuluna ve bilcümle mü’min ve mü’minata rahmet eyleye, bi-hürmeti sureti’l-Fatiha, sene (1110)” ibaresi vardır.

Zeynep DİLER

Misafir
Hatırlı Hayat Bilgisi... Instagram : https://www.instagram.com/sumbulsokaktasiniz/

Sonsuzluk Teorisi

Önceki içerik

Hayatımız Sınav

Sonraki içerik

Yorumlar

Yorum Yaz

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir