OLYMPUS DIGITAL CAMERA
Kültürel

II. Mahmut Han Çeşmesi

0

Geçenlerde bir gün arkadaşlarla Edirnekapı Mihrimah Sultan Çeşmesi’nin kitabesini okuyup fotoğraflarını incelerken çeşme kitabesinde yazan yapım tarihi ile çeşmeyi tanıtan yazılarda bulunan yapım tarihinin aynı olmadığını fark ettik. Tabi epeyce şaşırdık. İşte II. Mahmud Han Çeşmesi’nin hikâyesi de bizim için böylece başlamış oldu.

Tarih kitabeleri ile ilgili olarak karşımıza çıkan böyle durumlarda, doğruyu araştırmak için temel kaynaklara başvurmak gerekir. Bu konudaki en iyi kaynaklardan birisi Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi’ne bağışlanan Yazma Bağışlar isimli eserdir. Bu eserde camiler, türbeler ve çeşmelerin tarih beyitleri kayıtlıdır. Hatta yapılar hakkında kısa bilgiler de bulunur. Ancak bu tarz yazma eserlerde genellikle içindekiler kısmı yoktur. Bu sebeple aranan bilgiye ulaşabilmek için kaynak eserin baştan sona taranması gerekir.

Biz de Mihrimah Sultan Çeşmesi’ne ulaşabilmek için eseri tararken birçok çeşme, cami, türbe ismi gördük. Bunlardan bir tanesi de Küçük Efendi (Feyzeddîn) Câmi. İsim biraz değişik geldiği için doğru okunup okunmadığını anlamak maksadıyla bilgisayarda camii ile ilgili bir araştırma yapınca birden ekranda tüm muhteşemliği ve güzelliği ile II. Mahmut Han Çeşmesi beliriverdi. Meğer bu çeşme Küçük Efendi Camii’nin duvarında imiş. Mutadımız olduğu üzere heyecanla çeşme ve camiyi bulmak için adresi alarak en kısa zamanda yollara düştük.

Küçük Efendi (Feyzeddîn) Câmii (Kocamustafa aşağısında). Buna Feyziye Câmii de dirler. Altındaki üç çeşmeyi ihtivâ iden büyük çeşme Sultân Mahmûd Adlî tarafından yapılmıştır. Bu çeşmenin tarafeyninde birer kapı olub bunlar Feyzeddin Efendi türbesine açılır. (Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Yazmabağışlar  Bölümü, nr.3170/1-2)

Caminin sokağa bakan dış duvarındaki çeşme bulunmuş, tüm ihtişamı ile karşımızda durmakta. Kitabeler okunup fotoğrafları çekilince namaz kılmak için camiye girilir. Caminin küçüklüğü, yerdeki halılar, duvar boyasının tavan ile uyumu insana ayrı bir huzur verir. Şehir merkezinde ancak sanki şehrin çok uzağında imiş gibi sakin bir havası vardır. Caminin haziresinde bulunan mezar taşları da oldukça ilgi çekicidir.

Namaz bittikten sonra cemaatten birkaç kişi ile sohbet edilip cami hakkında bilgi alınır. Kitabelerde ne yazdığını öğrenmek isteyen cemaate bilgi verilir.

Küçük Efendi (Feyzeddîn) Câmi ve II. Mahmut Han Çeşmesi ile ilgili bazı kaynaklarda “cami ve çeşmenin ilgisiz kaldığı ve gereği gibi ilgi görmediği” yazılıdır. Bu gerçekten doğrudur. İnşallah yakın zamanda cami ve çeşme hak ettiği ilgiyi görür.

Küçük Efendi Camii ve caminin sokağa bakan dış duvarında bulunan II. Mahmut Han Çeşmesi Kocamustafapaşa Camii’nden deniz tarafına doğru yürüyerek 10 dakika kadar uzaklıkta bulunmaktadır. Adresi şöyledir: Sümbül Efendi Mahallesi Hacı Evhaddin Caddesi No:94 Fatih, İstanbul. Çeşmenin suyu akmamaktadır.

Peki Mihrimah Sultan Çeşmesi’ne ne oldu derseniz, o da bir sonraki yazımızın konusu olsun.

Küçük Çeşmelerin Üzerindeki Tuğranın Okunuşu:

Adli / Mahmut Han bin Abdülhamid El-muzaffer daima

Tuğranın Günümüz Türkçesi:

Adaletli / Abdülhamid’in oğlu Mahmut Han daima muzaffer olsun

II. Mahmut Han Çeşme Kitâbesinin Okunuşu:

Bahr-i zehhâr-ı kerem şâhenşeh-i deryâ-nevâl
Menbaʽ-ı feyz-i mehâmid Hazret-i Mahmûd Hân

Çeşme yapdı pîş-gâh-ı Câmiʽ-i Feyziyye’de
Eyledi gûya metâf-ı Kâʽbeye Zemzem revân

Eyleye dünyâyı reyyân-ı zülâl-i hayr u cûd
Ömr ü ikbâlin edip efzûn Rabb-i Müsteân

Kilk-i ter virdi iki târîh-i gevher-tâba âb
Bendesi Pertev olup bu beyt ile ratbü’l-lisân

Çeşme yapdırdı civâr-ı Câmiʽ-i Feyziyye’ye
Kulzüm-i birr ü sehâb-ı âtıfet Mahmûd Hân
1241

Günümüz Türkçesi:

Bağış ve cömertliği coşkun denizler gibi olan şahlar şahı
Hazreti Mahmut Han’dır şükür ve hamdlerin feyiz kaynağı

Öyle bir çeşme yaptırdı ki Fevziye Cami önünde
Su akar sanki tavaf yapılan Kabe’deki Zemzem’e

Cömertlik ve hayırlarla dünyayı tatlı sularla suya kandırsın
Yüce Allah bahtını açık ömrünü uzun etsin

İki parlak gevher tarih suya yazıldı yeni kalemle
Yumuşak sözlü Pertev hizmetkarı oldu bu beyitle

Sultan Mahmut Han çeşme yaptırdı Feyziye Cami civarında
Denizler ve bulutlar kadar çok cömertlik ve ihsanı da
H. 1241 / M. 1825

Hasibe Durmaz

Hasibe Durmaz
1 Nisan 1971'de Konya'nın Hadim İlçesi'nin Gerez Köyü'nde doğdu. 6 yaşındayken ailesi İzmir'in Urla İlçesi'ne göçtü. İlköğrenimini Urla 12 Eylül İlkokulunda, orta öğrenimini Urla İmam Hatip Lisesi'nde tamamladı. 1991-1993 yıllarında Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulunda Tıbbi Dokümantasyon ve Sekreterlik Bölümünü okudu. İstanbul Üniversitesi Sağlık Yönetimi Bölümünü 2020'de, İlahiyat Fakültesini 2021'de bitirdi. 1994'ten beri İstanbul'da yaşıyor. Bir yıl özel bir hastanede çalıştı. 1995'ten beri İstanbul Büyükşehir Belediyesinde Sağlık Teknikeri olarak görev yapmakta. 2010'dan beri Osmanlı Türkçesi ile ilgilenmekte. Hem ders alıyor hem ders veriyor. 2016'dan beri Osmanlı Türkçesi eserlerde dil içi çevirisi yapıyor.Dil içi çevirisi yapılan ve yayınlanan eserleri:1) İstanbul’un Çeşme ve Sebil Kitabeleri Günümüz Türkçesiyle Birlikte 1 (İstanbul Yayınları) / İstanbul Mayıs 2016 2) Kaside-i Bürde: İmam Busuri / Şemsettin Sivasi (Menekşe Kitap) / İstanbul Eylül 2018 3) “Adalarımız Türkiye’den Anadolu’dan Ayrılamaz” Ali Fuat / “Adalarımız” ismiyle yayınlanmıştır. (IQ Kültür Sanat Yayıncılık) / İstanbul Kasım 2018 4) Tasavvufta Kuşların Dili / Tuyuran: Derviş Şemseddin (Menekşe Kitap) / İstanbul Nisan 2019 5) Tasavvufta Çiçeklerin Dili / Gülşenabad: Şemseddin Sivasi (Menekşe Kitap) / İstanbul Nisan 2019 6) Mahfil 1, Mahfil 2 / Tahirü’l-Mevlevi (Dergi) / Ekip Çalışması: Mehmet Sait Karaçorlu hocamızın önderliğinde / (Menekşe Kitap) İstanbul Temmuz 2022 / 2. Baskı7) Hazreti Peygamber ve Zamanı / Tahirü’l Mevlevi / (Azim Dağıtım) / İstanbul Nisan 2022

    Su Gibi Aziz

    Önceki içerik

    Enerjinin Geçmişi

    Sonraki içerik

    Yorumlar

    Yorum Yaz

    E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir