Orkide

Yeryüzünü de döşedik, oraya sağlam dağlar yerleştirdik, orada gönüller, gözler açan her türlü bitkiyi çift çift bitirdik. (Kaf Suresi, 50/7)

Orkide.
Son derece asil, gösterişli, etkileyici ve karşı konulmaz güzellikte.
O tam bir kraliçe.

Allah Teala’nın ona bahşetmiş olduğu güzelliğin tamamen farkında. Ortamların en aydınlık, en güzel, en göz önünde olan yerleri hep ona rezervedir. İster ki bütün gözler hep onun üzerinde olsun. Salon bitkileri içerisinde onun kadar dekoratif başka bir çiçek yoktur. Bakımı insanı tedirgin eden bu çiçeğin sorumluluğunu almak biraz cesaret istiyor. Aslında tek yapmanız gereken onu yakından tanımak. Orkideler geleneksel saksı bitkileri gibi değillerdir. Epifitler; yani toprakla değil, ağaç kabuğuna asılarak büyürler.

Orchidaceae familyasından olan bu bitkiler oldukça kalabalık bir aile. Dünya üzerinde yaklaşık 20.000 kadar orkide türü var ve dünyada en çok sevilen çiçeklerin başında geliyor. Bu kadar kalabalık olmalarına rağmen biz orkideleri daha çok çiçekçilerde gördüğümüz birkaç türüyle tanıyoruz. Gelin bu özel bitkiyi biraz daha yakından tanıyalım.

Sıcaklık: Sıcak iklim bitkisi olan bu orkideler gündüz 22 ⁰C gece ise 18 ⁰C’ sıcaklık isterler. Ortam sıcaklığı hiçbir zaman 16 ⁰C’nin altına düşmemelidir. Orkideler aşırı sıcak, kuru ve havasız ortamlardan hiç hoşlanmaz. Kış aylarında bile havadar mekân isterler.

Işık: Aydınlık ancak doğrudan güneş ışığı almayan yerlerde bulundurulmalıdır. Işık, orkideler için son derece önemlidir. Örneğin pencere önünde tül, perde arkası onlar için iyi bir yer olabilir.

Su ve Nem: Genel sulama kuralı olarak orkideleri kışın haftada 1 kez; yazın ise haftada 1-2 kez sulamanız tavsiye edilir. Kullanılan suyun kireçsiz, oda sıcaklığında dinlenmiş olması ve sulama işleminin sabah saatlerinde yapılması da önem arz ediyor. Sulamayı daldırma yöntemi ile yapmanız tüm toprağın yeterli suyu emmesi açısında tercih edilen bir yöntemdir. Orkideyi plastik kabıyla su dolu bir kovanın içine daldırarak bu işlemi kolaylıkla yapabilirsiniz. Sonrasında köklerindeki suyun süzülmesi için bir kenarda bekletilmelidir. Yaz aylarında yapraklarına su püskürtülmesi ihtiyacı olan %70 nemi karşılamak açısından son derece önemlidir. Zira orkideler sudan çok havadaki nemden faydalanırlar.

Gübreleme: Orkidelerden yüksek oranda çiçeklenme bekliyorsanız onların ihtiyaçlarını çok iyi bilmelisiniz. Düzenli bir çiçeklenme için Mayıs-Eylül ayları arasında 2 haftada 1 kez sıvı orkide besinleri ile gübrelenmelidir.

Saksı: Orkidelerin kökleri fotosentez yaptığı için yeşil renklidir. Bu sebeple güneşle irtibat halinde olması için saksıları mutlaka şeffaf olmalıdır. Ana vatanlarında da ağaç kabuklarına yapışık yaşadıkları için saksı harç materyali yüksek oranda ağaç kabuğu içerir. Harç materyali 2-3 yılda bir, Nisan-Mayıs aylarında değiştirilmelidir. Buradaki önemli husus orkidenin her zaman saksı harcı değiştirilirken saksısı kırılma bozulma hariç hiçbir zaman degişmemesi gerektiğidir. Saksı değiştirilirken bitkiyi ters çevirerek çıkartmalı, çürümüş, hasarlı kökler var ise steril bir makasla uzaklaştırılmalıdır. Kök boğazından dışarı taşan gri renklerdeki parlak kökler ise hava kökleridir onlar hiçbir zaman saksı içine sokulmamalı ya da kopartılmamalıdır. Hava köklerinin sürekli artmasından ortamın yeteri kadar havalanmadığını anlayabilirsiniz.

Budama: Orkideler yılda 2-3 kez çiçeklenebilir. Çiçeklenme aynı sap üzerinde tekrarlanır. Çürümüş, kurumuş çiçekleri düzenli olarak temizleyin. Yeniden çiçeklendirmek için orkidenizin kuruyan çiçek sapını alttan yukarı doğru 2. yada 3. boğumun üstünden verev bir şekilde kesmeniz yeterlidir. Ancak çiçek sapı tamamen kurumuşsa, sapı gövdeye en yakın yerden kesmeniz önerilir. Bir süre sonra orkideniz yeni bir çiçek sapı verecektir.

Üretimi: Orkidenizin sapı üzerinde bir süre sonra keiki adında minik, yavru orkideler oluşabilir. Bunlar boğumlardan çıkan köklü sürgünlerdir. En az 4 veya daha fazla kök oluşturan bu sürgünler mayıs ayında ana bitkiden steril bir budama makası ile başka bir saksıya alınarak büyümeye bırakılırlar.

Orkidelerin uzun yıllar yaşaması yetiştiren kişiyle arasında bağ kurmasıyla doğru orantılıdır. Onlarla aranızın iyi olmasını istiyorsanız onun ihtiyaçlarını her zaman dikkate almalısınız. Evin şımarık çocuğu olan orkideleri hep sever, el üstünde tutarsanız onlar da size karşı oldukça cömert olacaktır.

Şefkat Çetin