Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA)

Beşikten mezara diye bir tabir kullanılır, ürünlerin çevresel etkisi değerlendirilirken. Bir malzemenin üretilirken, kullanılırken ve atık haline geldiğinde çevreye ne gibi etkileri olduğunun hesaplandığı bilimsel bir yöntem olan Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA) yaklaşımı ile tüketirken çevreye ne kadar etki ettiğimiz ölçülebilmektedir.

Ürünlerin, Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA) ve ISO 14040-44 standartı temel alınarak, dünya çapında geçerli Çevresel Ürün Beyanları(EPD) yapılabilmektedir. (EPD) belgeleri, ürünün teknik tanımı, üretici firma detayları ve LCA sonuçlarından meydana gelmekte ve farklı ürün grupları için EPD alınabilmektedir. Yapı sektörü malzemeleri günümüzde en çok kullanılan ürün grubudur.

Yeşil Binalar yazımızda, bir çok ülkede gelişmekte olan ‘Sürdürülebilir Yapılar’ kavramının Türkiye’de de BREEAM ve LEED, DGNB gibi sertifikalandırma sistemleri ile yapıldığına değinmiştik. Bu sertifikasyonu almaya çalışan binalar da EPD belgeli ürünler kullanıldığında ilave puan alabilmektedir. EPD belgeleri, enerji ve kaynak verimliliğini sağlayıcı olmasıyla çevresel açıdan fayda sağlayabilmektedir.

Bu kavramlar belki günlük hayatımız çok duyabileceğimiz kavramlar değil ancak bunların çevresel etkilerin görünürlüğünün artması ile çokça rağbet edilen çalışmalar olabileceği kanısındayım. Genelde yapı sektöründe kullanılan belgelendirmeler sadece bu sahayı kapsamıyor. Ürün yelpazesinin tüketicinin talebi ile genişletebileceği de düşünülebilir.

Yaşam Döngüsü Değerlendirme (LCA) yöntemi temel alınarak yapılabilen diğer bir belgelendirme AB Eko-Etiket (EU Ecolabel) etiketlerdir. Yine üretim yapılacak ürünün, yaşam döngüsü boyunca hammadde temininden, üretim ve kullanım süresince çevresel etkilerini gösteren AB Eko-Etiketler (EU Ecolabel), dünyada, özellikle Avrupa’da kabul edilmektedir. Ülkemizde de AB Eko-Etiket alan bazı ürünler de bulunmaktadır.

Eko-etiketleme, etiket sahibi ürün hakkında çevresel etkilerin raporlanarak  tüketicilere bilgi vermekte, çevresel etkiyi azaltmak için  yapılabilecekler hakkında üreticilere veya perakendecilere bilgi iletmek için bir mekanizma olabilmektedir.