Yazar Çoğu insan seçtikleri temizlik ürününün, kıyafetlerini temizleyeceğini varsayarken sağlık ve çevresel etkileri gözden kaçırabilirler. Ancak çamaşır yıkama alışkanlıklarımız düşündüğümüzden çok daha fazla şekilde sağlığımızı ve çevremizi etkileyebilir. Zararsız gibi görünen bu günlük rutinin bedenimiz ve Dünya üzerinde bazı etkileri olabileceği konusu hepimizin dikkat kesilmesi gereken bir alan. Bu etkileri anlayabilmek için işe çamaşır deterjanlarının ne içerdiğini ve bize ne anlatıp neyi gizlediğini sorgulayarak başlamalıyız.
Pek çok deterjan markası; “temiz”, “taze”, “yeşil”, “doğal” ya da “organik” gibi kelimelerle ürünlerini pazarlasa da bu ifadeler her zaman gerçek anlamda sağlıklı ya da çevre dostu ürünleri işaret etmeyebilir. Etiketlerde yazanlara eleştirel gözle bakmak ve sadece pazarlama diline kanmak yerine içerik listesine odaklanmak gerekir.
Sağlığımız ve çevremiz için en iyi seçimi yapabilmenin yolu, mevcut tüm seçenekler hakkında gerçek ve bilimsel bilgiye ulaşmak ve bu konuda bilinçlenmektir. Kimyasalların vücudumuza ve doğaya etkilerini öğrenerek hem kendi sağlığımızı koruyabilir hem de doğaya daha az zarar veren alternatifleri tercih edebiliriz.
Kuru temizlemeden, yumuşatıcılardan, kurutma kağıtlarından, fosfat içeren ve biyolojik olarak parçalanmayan içeriklerden, parlatıcı veya ağartıcı içeren veya hayvanlar üzerinde test edilmiş deterjanlardan kaçınmak istemez misiniz? Ayrıca boya ve koku içeren her şeyden de kaçınmak?..
Deterjanların Etkileri
Çoğu deterjanda, etkili olabilmek için dört ana bileşen kullanılır:
Yüzey aktif maddeler: Kir ve pisliğin suyla kolayca yıkanmasını sağlar.
Alkaliler: Kumaştan kir ve lekelerin çıkarılmasına yardımcı olur.
Enzimler: Yağları ve lekeleri parçalayan proteinlerdir.
Ağartıcı maddeler: Çamaşırları beyazlatmak için kullanılır.
Bu maddelerin her biri neden kötü?
Deterjanlar gibi bizi koruduğunu iddia eden temizlik ürünleri, etrafımızdaki toksinlerin çoğunun kaynağıdır. Bu ürünler belki şüphe dahi etmediğimiz, sık kullandığımız ürünler olduğundan zararlı olabileceklerini düşünmek zordur. Görünür bir zararıyla karşılaşmadığımızdan deterjanların zehirli olabileceğine pek inanmayız. Petrol esaslı klasik deterjanlarda kullanılan fosfat, borat veya perborat gibi kimyasallar sağlığa zararlı olmasının yanı sıra doğada çözünemediğinden çevreye de zararlı kimyasallardır. Kullanıldıkları ortamda toksik etki yaparlar.
Çocuklarımız için satın aldığımız organik giysileri, sağlıklı mutfak gereçlerini, süt şişelerini petrol esaslı deterjan ile yıkarsak giysilerin ya da diğer şeylerin organik olmasının bir önemi kalmaz. Tarım ilacı kullanılmadan üretilen meyveyi, sebzeyi petrol bazlı bulaşık deterjanıyla yıkanmış tencerede pişirmek; yemeği o deterjanla yıkanmış tabakta yemek, cam damacanada taşınmış kaliteli suyu yine o deterjanla yıkanmış bardakla içmek bu yiyecek ve içeceklerin organik olmasındaki faydanın bize ulaşmasını engeller.
İnsan sağlığına direkt etkisinin dışında deterjanların doğal ortamımıza da birçok olumsuz etkisi var. Toksinlerin büyük miktarı su kaynaklarına ve su yaşamına, geri dönüştürülmüş sudan çıkarılamayan kimyasallar yoluyla ulaşır. Her gün çalıştırdığımız bulaşık makinesi ve her hafta, bazen gün aşırı çalıştırdığımız çamaşır makinelerinden boşalan tüm atık suları düşünün. Eğer petrol bazlı deterjan kullanmışsak, bu atık sular arıtılsa da içindeki kimyasal maddelerden tamamen kurtulamıyor. Yani tahliye edildiği ortamda ekosistemi bozuyor.
Sadece ürün şişesindeki içerik listesini okumak yeterli olmayabilir. Çünkü üreticiler, “koku” gibi bazı bileşenleri etiketlerde listelemek zorunda değildir. Daha kapsamlı bilgi için ürünün web sitesinde içerik listesini aramanız faydalı olur. Eğer gördüklerinizi yorumlamakta zorlanırsanız veya daha ayrıntılı bir listeye ihtiyaç duyarsanız, çevre çalışma gruplarının hazırladığı temizleyici kılavuzuna göz atabilirsiniz. Bu kılavuz, içeriklerin tehlikelerini değerlendirir, en güvenli ürünleri belirler ve farklı temizleyici türlerine notlar verir.
Çamaşır Yıkama Rutinlerinizi Nasıl Verimli Hale Getirebilirsiniz?
Evimizde, formüle edilmiş deterjanların yanı sıra, etkili temizlik ürünleri olarak kullanılabilecek bazı toksik olmayan bileşenler de bulunmaktadır.
Sirke; Durulama döngüsüne eklenen sirke kokuları azaltacak, lekeler için ön işlem görevi görecek, suyu yumuşatacak ve sert suyunuz varsa sabunlu kalıntıyı önlemeye yardımcı olacaktır. Ayrıca parlak renkleri korumaya ve eski haline getirmeye, beyazların sararmasını azaltmaya ve kumaşlardaki küfü ortadan kaldırmaya yardımcı olacaktır. Ayrıca tiftik birikimini azaltmaya ve evcil hayvan tüylerinin kumaşlara yapışmasını önlemeye yardımcı olur.
Karbonat; Çamaşır yıkama suyuna deterjanlı veya deterjansız karbonat eklemek, hafif bir temizleyici görevi görür, suyu yumuşatır ve aynı zamanda koku giderici olarak işe yarar.
Güneşte Kurutma; Çamaşırlarınızı dışarıda kurutmak beyazlatmaya yardımcı olur.
Limon; Çoğu leke için ön işlem seçeneği olarak eşit miktarda limon suyu ve sirke kullanılabilir.
Seyreltilmiş hidrojen peroksit; Leke çıkarmada kullanılabilir ancak kumaşın zarar görmesini önlemek için güneş ışığına maruz bırakmayın.
Sağlığınız ve çevreniz için zaman ayırın, etiketleri okuyun ve yine de iyi bir iş çıkaracak en az toksik ürünleri seçin. Doğal alternetiflere yönelin.
Yorumlar