Kültürel

Ofrett (Kurban)

1
1986 yapımı olan Offret ya da Türkçe adıyla Kurban, şiirsel sinemanın dâhi Rus yönetmeni Andrey Tarkovski’nin ağır hasta olduğu dönemde çektiği, ölümünden önceki son filmidir. Film, Rönesans döneminin İtalyan ressamı Leonardo da Vinci’nin “Üç Kralın Tapınışı” tablosunun uzun gösterimi ile başlıyor. İsa’nın doğuşunu anlatan bu tablo tanrıya yakarışı temsil eder. Her filminde dini imgelere yer veren Tarkovski bu filmi ile de dini imgeleri izleyenlerin dikkatine sunuyor. İsveç’te çekilen filmin konusu ise şöyle:
Tiyatro oyuncusu olan Alexander tenha bir bölgede eşi ve oğluyla sakin bir hayat yaşamaktadır. Ameliyat olan ve konuşamayan oğlu ile birlikte kuru bir ağacı diken Alexander, oğluna tekrarlanan dinî ritüellerin öneminden bahsederken bir keşiş hikâyesi anlatır. Keşiş her gün dağa kova kova su taşıyıp kuru bir ağacı sulamaktadır. Bu işin aksatılmadan yapılması gerektiğine sonsuz bir inançla yapar bunu. Her gün kontrol ettiği ağacın Bir sabah gittiğinde çiçek açtığını görür.
Mucize! Hayır mucize değil hakikâtin ta kendisidir bu. Eğer insanlık her gün bir tür davranışı tekrar edebilseydi bir şeyler değişirdi.

 Oğluyla kuru ağacı dikerken yanlarına Alexander’ın postacı olan arkadaşı Otto gelir ve ona bir doğum günü kartı verir. İki arkadaşın arasında şöyle bir diyalog geçer:

– Hiçbir şeyi o kadar çok isteme. Hiçbir şeyi beklemeyeceksin. Bu çok önemli. Kişi hiçbir şeyi beklememeli.

– “Bir şey beklememeli mi” dedin?

Bir şey beklediğimi kim söyledi?

-Hepimiz  bekleriz… Bir şey bekleriz!

-Mesela ben.

Hayatım boyunca hep bir şeyler bekleyip durdum.

Bütün hayatım boyunca sanki… 

Tren istasyonunda bekler gibiydim.

Bütün bu zaman boyunca sanki…

Yaşadığım hayat  gerçek değildi de bi tür bekleyişti.

Hayatın sahici olanı, önemli olanı bekleyişti…

Alexander’ın yanına aile dostu ve aynı zamanda oğlunun boğaz ameliyatını yapan doktor olan Victor uğrar; Alexander’ı ve oğlunu gezdirir. Bundan sonra Alexander, ailesi ve arkadaşları Victor ve Otto, Alexander’ın doğum günü kutlaması için aile evinde toplanır. Ancak aniden ev askerî uçakların gürültüsüyle sallanır ve televizyonda nükleer savaşın başladığını duyarlar ve kutlama biter. Bütün bunlar olurken sessizliğe gömülen Alexander, tanrıya yakarır:

Ulu Tanrım, Göklerdeki Ulu Tanrım, adın mübarek olsun. İnayetin üzerimize olsun. Yalnız senin dediğin olur. Rızkımızı sen verirsin. Bizi kötülüklerden korursun. Cennet senindir. Güç, zafer senindir. Amin.

Tanrım, bu korkunç zamanda bizi esirge. Çocuklarımın ölmesine izin verme. Dostlarımı, karımı, Victor’u, seni sevenleri ve sana inananları, kör oldukları için sana inanmayanları da esirge. Seni bir an bile düşünmeyenleri de. Çünkü onlar acının ne olduğunu hiçbir zaman bilmediler. Bu saatte, bütün umutlarını, bütün hayatlarını, bütün geleceklerini kaybettiler. Sana teslim olma fırsatını kaçırdılar. Yürekleri korkuyla dolu olanlar, sonlarının yaklaştığını hissedenler, kendileri için değil, sevdikleri için korkanlar, onları senden, yalnızca senden başka hiç kimse koruyamaz. Çünkü bu en son savaş. Savaşların en korkuncu. Bu savaştan geriye ne yenen ne de yenilen kalacak. Şehirler, kasabalar, ağaçlar, otlar, kuyulardaki sular, göklerdeki kuşlar yok olacak. Sahip olduğum her şeyi sana vereceğim. Çok sevdiğim ailemi vereceğim. Evimi yıkacağım. Küçük Adam’dan vazgeçeceğim. Dilsiz olacağım. Bir daha kimseyle konuşmayacağım. Beni hayata bağlayan her şeyden vazgeçmeye razıyım. Yeter ki sen, her şeyi eskisi gibi yap. Bu sabah ve dün nasılsa öyle yap. Beni hasta eden bu ölümcül hayvani duygudan kurtulmama yardım et. Evet, her şeyim senindir! Tanrım! Bana yardım et! Söz verdiğim her şeyi yapacağım.”

Ancak bildiği ve sevdiği her şeyin ölümü ve yıkımıyla karşı karşıya kalan Alexander, kendisini Tanrı’dan dünyayı kıyametten kurtarmasını istemekten başka bir şey yapamaz halde bulur. Karşılığında da her şeyini, işini, evini, arkadaşlarını, karısını ve en çok da sevdiği oğlunu terk edecektir. Bu kısımdan sonraki sahneler film boyunca izlediğim en gerçek üstü bölümlerden biri. Alexander kendini bir rüyada kaybolmuş olarak bulur, harap bir kilise avlusunda dolambaçlı, ayaklanma ve kargaşa sahneleriyle kuşatılmış halde yürür ve sonunda bir cadının evinin önüne geldiğinde onunla olması ve her şeyi kurtarmak için sevdiklerini terk etmesi gerektiğine ikna olmuştur.

Kurban filmi maneviyat ve insanlık hakkında Tarkovski’nin inandığı her şeyin nihai bir özeti. Film boyunca Tarkovsky, izleyiciyi sürekli olarak daha derin bir dünyaya ve daha derin bir maneviyat ve hakikât duygusuna çekiyor. Filmin başlarında, inancı olmadığını itiraf eden Alexander için din ve Tanrı, her şeyden çok felsefi ve sanatsal fikirlerdir. Alexander cadının kucağında havada süzülürken hem en büyük ihanet hem de en büyük kurtuluş eylemini gerçekleştirmiş olabilir. Alevlerle sarılmış bir ev ve son olarak çiçek açmayı bekleyen bir ağacın fotoğrafı, dikenli taç ve haç, nihai fedakârlığın sembolleri ile yeni yaşam, yeniden doğuş ve diriliş potansiyelini ima eden bir sahne ile film son bulur… Sanatın amacını hakikat arayışı ve insanın maneviyatını geliştirmek için yardım etmek olarak gören Tarkovski’nin her filminde olduğu gibi insanın manevi yönünü ön plana çıkartan bu son filmini de mutlaka izlemelisiniz.

İyi seyirler…

Hz. Ömeru’l-Faruk

Önceki içerik

Giysilerin En Güzeli “İhram”

Sonraki içerik

1 Yorum

  1. bekleyiş, hep bir şeyler bekleme düşüncesiyle ilk defa karşılaşıyorum.. düşününce ben de hayatta sürekli yeni bir şeylerin olmasını beklediğimi farkettim. sanki hiçbir yenilik doyurmuyor da hep “ee sırada ne var?” diyor gibi.

Yorum Yaz

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir