Amerika’da İsrail’i Boykot Etmek

İsrail’i boykot etmek ne demek? Boykot nasıl olur? Filistin meselesi Türkiye gündemine girmeye değecek kadar alevlendiğinde önümüze gelen “İsrail mallarını boykot” hareketi ne derece etkili olabiliyor? Başka ülkeler boykota dair neler yapıyor peki? Biraz gözümüzü dışarı çevirirsek bu sorulara daha rahat cevap bulunur diye düşünüyorum. Mesela Amerika’da durum nedir?

Boykotun akademik, kültürel ve ekonomik olmak üzere farklı yolları var. Amerika’da İsrail’i boykota dair yapacağınız en küçük bir hamlede başınız ciddi belaya girebilir.

Her yıl İsrail “Savunma” Kuvvetleri’ne (IDF-Israel Defense Forces) resmi olarak 3 milyar dolar civarı destek veren Amerika Birleşik Devletleri’nde vatandaş, İsrail’i boykot edebilmek için mücadele veriyor. Bu engelin en net görüldüğü alanlardan biri üniversiteler. İsrail’in yaptığı zulme dair herhangi bir araştırma yapmak istediğinizde, makale yazmaya kalktığınızda engelleniyorsunuz. Bu yüzden okuldan atılan üniversite hocaları, tehdit altında olan üniversite öğrencileri var.

Sözde özel ve özgür kurumlar olarak bilinen Amerikan üniversitelerinde saman altından kıyımlar yapılıyor ve sansür uygulanıyor. Filistin halkının sesi olabilmek için ayarlamaya çalıştığınız protestolar engelleniyor, sokaklarda özgürce fikrinizi dillendiremiyorsunuz.

Öte yandan bütün bunlarla mücadele etmeye çalışan kurumlar da var. “İsrail’i boykot” hareketlerini desteklediğiniz için herhangi bir taciz veya sansürle karşılaşmanız durumunda size nasıl bir yol izlemeniz gerektiğini anlatan kurumlar bunlar. Haklarınızı bilip, engellemelere boyun eğmeden özgürce boykot edebilin diye var olan gönüllü avukatların oluşturduğu kurumlar.

Peki Amerika’da İsrail nasıl boykot ediliyor? Bu yolda oluşturulmuş en büyük hareketin adı BDS¹.

Boycott        : Boykot
Divestment : Yoksun Bırakma
Sancstions   : Yaptırım

BDS’nin faaliyetlerini internette araştırabilirsiniz ama bu bilgilere ulaşmanız kolay olmayabilir. Bugün Google’da, İngilizce olarak İsrail’i nasıl boykot edebileceğinizi araştırmaya kalktığınızda boykot hareketiyle nasıl mücadele edeceğinize dair “anti-BDS, anti İsrael Boycott Act” tarzı siteler çıkıyor karşınıza. Hatta arama çubuğuna doğrudan “What is BDS?” yazdığınızda bile BDS’nin kendi sitesinden önce BDS’nin ne kadar “mitsel, saçma ve mücadele edilmesi gereken” bir oluşum olduğunu anlatan sitelerle karşılaşıyorsunuz. Üstelik ilk iki üç site de “sponsorlu”. Yani şöyle söyleyeyim, biz “boykot etkili mi değil mi” diye tartışadururken, Amerika’da İsrail’i boykot hareketlerini bastırmak, sindirmek ve durdurmak için para harcayan kurumlar var.

2017 yılında anti-boykot tacizi başka bir boyut kazandı. Yahudi kökenli iki senatör, ABD’nin dost ülkelere boykotu yasaklayan kanununu gerekçe göstererek “Israel Anti-Boycott Act” (IABA) adında bir tasarı sundular. Bu tasarıya göre şirketlerin İsrail mallarını boykot etmesi yasaklanıyor, boykot eden firmaların da anlaşmaları feshedilebiliyor. ABD’nin ne kadar geniş bir pazar olduğu düşünülürse şirketler için bu çok ciddi bir karar.

Böyle bir yasa sunulmasındaki bir diğer gerekçe de İsrail’i boykot etmenin anti-semitik yani Yahudi karşıtı ve ırkçı bir girişim olduğu yönünde. Ancak geçmişteki İsrail’i boykot protestolarında boy gösteren Yahudilere baktığınızda bu anti-semitizm iddiası ironi oluşturuyor. Öte yandan bugün sosyal medyanın İsrail’in saklamaya çalıştığı nahoş yüzünü ifşa etmesiyle söz konusu anti-semitik söylemi etkisini kaybetti gibi görünüyor.

Sonuç itibariyle geçtiğimiz sene ABD’de din, fikir, basın ve ifade özgürlüğünü koruma altına alan ve bu alanları kısıtlayıcı herhangi bir yasa yapılmasını engelleyen “First Amendment (ABD Anayasası Birinci Ek Maddesi, 1791)” gerekçe gösterilerek İsrail mallarını boykotu engelleyen yasa tasarısı reddediliyor. Yine de tasarıyı sunan iki senatör ve İsrail lobileri işin peşini bırakmış değiller tabi ki.

Boykot konusu çok derin ve geniş. Bu işi ciddiye alıyorsak, kanaatimce instagram ve twitter postlarından öteye geçip doğru kaynaklardan araştırma yapmalıyız.

Dipnot: Kapak fotoğrafında BDS Hareketi’nin logosunu görüyorsunuz. Logodaki sırtı bize dönük olan çocuk, 10 yaşında Filistin’i terk etmek zorunda kalan karikatürist Naji Al-Ali’nin kaleminden. Bu çocuğun ismi Hanzala² ve hiç büyümüyor. Filistin özgürlüğüne kavuşana kadar da 10 yaşında kalacak. Hanzala, Filistinlilerin direnişinin bir simgesi.

1. https://bdsmovement.net/
2. http://www.handala.org/handala/index.html