İnsanlar Temiz Hava İster

Hava kirliliğine uzun süre maruz kalma durumuyla kardiyovasküler hastalıklar ve solunum yolu hastalıkları arasında bir bağlantı vardır. Bu iki sağlık sorununun hem COVID-19’a duyarlılığı arttırdığı hem de prognozu (hastalığın seyrine bağlı olarak yapılan tahmin) olumsuz etkilediği bilinmektedir.¹ Pandemi döneminde birçok üretim faaliyetinin durması ve araç kullanımının azalması sebebiyle havaya salınan kirleticilerden azot dioksitin yoğun miktarda azaldığı görülmüştür.

Karayolu taşımacılığı, sanayi, tarım ve ısınma gibi faktörler sebebiyle oluşan partikül madde (PM), azot dioksit (NO2) ve yer seviyesinde oluşan ozon (O3), çevreye oldukça zararı olan ve insan sağlığını olumsuz etkileyen hava kirleticilerindendir. Avrupa Birliği Çevre Ajansı tarafından kentlerde bu kirleticilerin asıl kaynağının taşımacılık olduğu söylenmektedir. Ülkemizde de benzer bir durum söz konusudur. Bunun başlıca sebebi özellikle arabaların insanlara yakın, yer seviyesinde kirletici maddeler yaymasıdır.² Hava kirleticileri taşıma, enerji kullanımı, üretim ve tüketim faaliyetleri ile meydana gelmektedir. Bu faaliyetler aynı zamanda biyolojik çeşitliliğin azalması ve iklim değişikliği sorunlarının ortak sebepleridir.

Alışkanlıklarımızı değiştirmek zor olduğundan, fazla çaba gerektirmeyen ufak çaptaki tercih değişikliklerimiz kurtarıcı olabilir. Tercih ettiğimiz taşıma yöntemleri, enerjiyi ve diğer kaynakları kullanım şeklimiz, ürün tercihlerimiz ile ekolojik dengenin korunmasına fayda sağlayabiliriz.

Daha temiz bir hava için Avrupa şehirlerinde, yerel düzeyde projeler geliştirilmiş. Bu projeler hava kalitesini iyileştirmenin önündeki zorlukları daha iyi anlamak için on şehirde uygulanan pilot çalışmalar ile gerçekleştirilmiştir.

Çalışmaların gerçekleştirildiği bu şehirlerde alınan önlemler arasında taşımacılıkta bisiklet kullanımının yaygınlaştırılması, araçlarda hız sınırlarının düşürülmesi, trafik sıkışıklıklarında cezaların uygulanması gibi önlemler yer alıyor. Bunlarla beraber endüstriyel tesislerin yeniden konumlandırılması, ev sobalarının ve kazanların modernize edilmesi, ısıtma için daha temiz yakıtların kullanılması, ekolojik dengeye uyumlu otobüs ve tramvayların kullanılmaya başlanması ve düşük emisyonlu ulaşım bölgelerinin tanıtılması gibi çalışmalar da alınan önlemler arasında bulunmaktadır.

Bu önlemler ile yerel hava kirliliğiyle beraber gürültü kirliliğinin de azaldığı, daha iyi yaşama koşullarının sağlanmasıyla bölge sakinlerinin yaşam kalitesinde iyileşme olduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca, aynı eylemlerin sera gazı emisyonlarını azaltacağı ve çoğu durumda enerji tasarrufu sağlayacağı, yapılan projenin sonuçları arasında ön görülmüştür.

İnsanlar temiz hava ister. Bazı devletlerde hava kalitesinin iyileştirilmesinde bireylerin önemli rol oynayabileceği düşünülmekte ve bununla ilgili kararlar alınarak teşvik edici çalışmalar geliştirilmektedir. İnsanlar her geçen gün soludukları havanın kalitesiyle daha fazla ilgileniyorlar.

kaynak: 1,2 www.eea.europa.eu/publications/soer-2020/chapter-08_soer2020-air-pollution/view• Avrupa Hava Kalitesi Endeksi www.eea.europa.eu/themes/air/air-quality-index