Yazar Çocukluğumda, mahalledeki bazı komşu teyzelerin isimlerinin önüne nereli oldukları eklenirdi. Onlardan bazılarını hâlâ hatırlarım; Ankaralı Sevim, Erzurumlu Fatma teyze ve daha pek çokları. Ancak içlerinden biri bana, diğerlerinden çok daha farklı gelirdi ki o da Şileli Emine teyzeydi. Kocaman bir çantası vardı. İçindeyse enfes nakışlarla işlenmiş Şile bezi elbiseler ve gecelikler. Aralarından zihnime kazınanlar hep mor nakışlı olanlarıydı. Bembeyaz Şile bezi kumaş üzerine zarifçe işlenmiş mor çiçekler, kol evi ve etek uçları yine mor tığ işi ya da iğne oyası ile süslü olurdu. Çok hoşuma giderdi hepsini tek tek açıp göstermesi.
O zamanlar pek anlayamasam da kadınlar pamuklu elbiseler giyinmeye pek özenirlerdi. Annelerin gardıropları sanki hiç eskimezdi, yıllarca aynı parçaları giyinirlerdi. Bugün gerek beslenme, gerek sağlık gerekse moda ve giyimde eskiyi daha bir anlar olduk sanki.
Son yazımızda da konuştuğumuz gibi yazın ne giysem de bugünün konusu: Şile Bezi.
Dokumacılık sanatı bizim topraklarımızın ve kültürümüzün çok eski ancak hiç eskimemesi gereken önemli bir parçası. Şile bezi dokumacılığı da bizim kültürümüze ait en önemli el sanatlarından biri. Yıllar evvel, önce ipek ardından keten ve 1920’lerden sonra ise pamukla devam etmiş Şile’deki dokuma kültürü. Güzel olan her şey gibi oldukça meşakkatli bir üretim süreci olan Şile bezi; tamamı pamuktan üretilen ve çok bükümlü ipliklerden dokunduğu için de bizim bürümcük diye bildiğimiz hafif buruşuk bir dokuya sahip. İşte tam da bu yüzden ütülemeden de kullanabileceğimiz şahane bir malzeme. Terletmeyen, yumuşak ve hafif bir dokusu olan Şile bezinin en önemli özelliği ise vücudu serin tutması. Ahşap tezgahlarda dokunan Şile bezi; Karadeniz’in soğuk suyuyla yıkanır ve sıkma işlemi yapılmadan sıcak kumlar üzerine serilerek kurutulur. Deniz suyu içeriğindeki minerallerin etkisiyle kumaşın gözenekleri açılır, böylelikle giyildiğinde serinlik etkisi oluşturur. Yıkandıkça güzelleştiğinden bakımı da kolaydır.
Rahatlığını tahmin edebilmeniz için eskiden iç çamaşırı ve iç gömleklerin yapımında kullanıldığını söyleyelim. Vücuda yapışmayan özelliği ile de günlük kullanıma oldukça uygundur. Efil efil elbiseler, gömlekler, pantolonlar hatta hac ve umre gibi yüksek sıcaklıklarda yoğun tempo ile geçireceğiniz günlerde kullanmaya çok elverişli bir malzemedir.
Anadolu’dan ilham alarak kendi dokuma tekniğini oluşturan dokuma sanatçısı Fırat Neziroğlu; Şileli kadınlar ile birlikte açtıkları atölyede, İstanbul’un tek coğrafi işaretli ürünü olan Şile bezini, yaptıkları çalışmalarla dünyaya tanıtıyor. Kurulan yeni tezgahlarda Şileli kadınlar geçimlerine katkı sağlarken, farklı ve modern tasarımlarla Şile bezi dünyaya açılıyor.
İyi giyinmek; hiç bilmediğimiz kişilerce hazırlanan, ulaşmakta zorlandığımız trendlere uymakla sınırlı değildir.
Belki de; moda bazen hiç beklemediğimiz kadar yakınımızdadır.
Kapak fotoğrafı:@geleneksel_dokumalar
Yorumlar