Çevresel Adalet

Çevresel Adalet kavramı, 1980’lerin başında Amerika Birleşik Devletleri’nde ortaya çıkmıştır. Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı’nın (EPA) ifadesiyle, Çevresel Adalet ile çevre kanunları, yönetmelikleri ve politikalarının geliştirilmesi ve uygulanmasında ırk, renk, ulusal köken veya gelir durumuna göre ayrım yapmadan, tüm insanların adil muamele görmesi hedeflenir. Temelinde tüm insanlar için eşit çevresel şartlar temennisi üzerine geliştirilen Çevresel Adalet kavramı bazı ülkelerde kabul edilmiş ve üzerine çalışmalar yapılmıştır. Bu doğrultuda çevresel adalete, herkes çevre ve sağlık tehlikelerine karşı aynı derecede korunma ve karar verme sürecine eşit katılım sağladığında ulaşacaktır.

Oluşturulma gayesi hakkında kesin bir bilgimiz olamamasına rağmen küresel ekolojik bütünlüğü hedefleyen bir anlayış ve gelecek nesillerin sağlıklı bir çevrede yaşama haklarına değinilen bir kavram olduğunu düşünüyoruz. Bu kavram gelecek nesillerin güvenli, sağlıklı bir çevrede yaşamasının mevcut nesillerin sorumluluğunda olduğu gerçekliğini de hatırlatmaktadır. Çevresel Adalet anlayışı, çevresel risklerin ve oluşan kirliliklerin sadece oluştuğu zaman diliminde iyileştirilmesi değil etki ettiği dönemlerin tamamını kapsayacak şekilde çözümlenmesi ve çevresel değerlerin faydalarının da eşit bir şekilde dağıtılmasını gerektirir.

Çevresel Adalet kavramı içerisinde önleme ilkesine değinilmiş ve bu kavram şu şekilde tanımlanmıştır:

“Çevresel risklerin azaltılmasında bir diğer yöntem de önleme ilkesidir. Önleme insanların yaşadığı ve çalıştığı günlük ortamdaki kötüleşen koşullardan kaynaklanan kısa veya uzun vadeli çevresel etkilerdeki belirsizliklerin, halk sağlığını zarar görmemesi için karar almayı gerektirdiği tutumuna dayanmaktadır. Siyasî karar alma süreçlerinin ne ölçüde adil bir şekilde uygulandığı ve insanların kendilerini etkileyen kararları kontrol etme ve etkileme yetkisine sahip olma derecesi olarak tanımlanan usûl adaletine büyük önem verilmektedir.”

Kaynak:
Çevresel Adalet, Çevresel Maruziyetler ve Sağlıkta Sosyal Eşitsizlikler, Genel Bakış, G. Bolte, C. Hornberg, Encyclopedia of Environmental Health, 2011.