Edebi-Tarihi

Hamdî’den Bir Beyit

0

Pinhan olursa n’ola saçun ey çerağ-ı dil
Gözden hemişe çünki nihândur duhân-ı şem (Hamdî, 80. G./2)

“Ey gönlün kandili (olan sevgili) şaçının görünmemesi şaşılacak şey değildir çünkü mumun dumanı (da) daima gizlidir.”

Sevgili, aşığın gönlünde aşk ateşiyle yakılmış ve gönlü aydınlatan bir kandil gibidir. Sevgiliye hitap eden şair, saçlarının görülmemesine şaşırılmaması gerektiğini söyler. Tıpkı yanan bir mumun etrafındaki dumanın görünmemesi gibi sevgilinin saçlarının görülmemesi de doğaldır.

Klasik Türk şiirinde sevgilinin güzellik unsurları vahdet ve kesret unsurları olarak sınıflandırılır. Mutlak güzeli işaret eden ve birliği temsil edenler vahdet unsuru olarak adlandırılır. Vahdet unsurlarını örtmeye çalışan, aşığın ona ulaşmasını engelleyen ve çift sayıda bulunan unsurlar ise kesret unsurlarıdır. Sevgilinin yüzü güzellik yönünden eşsizdir çünkü onda mutlak güzelliğin tecellisi olduğuna inanılır. Bunu örtmeye çalışan ve aşıklar için birer tuzak olan siyah saçları ise bir kesret unsurudur. Beyitte mumun dumanı ile
sevgilinin saçlarının birlikte kullanılması tesadüfi değildir. Sevgilinin boynu bir mum, yüzü o mumun alevi ve saçları da alevin etrafındaki dumandır. Sevgilinin parlaklığı ve güzelliğiyle öne çıkan yüzü saçlarını gölgede bırakır. Tıpkı yanmakta olan bir mumun etrafındaki dumanın görünmemesi gibi sevgilinin yüzünün ışığı diğer unsurları anlamsız kılar.

Klasik şiirde şair kurduğu hayali sosyal hayattan bir gerçeklik zeminine oturtur. Bu bazen bir bahçe tasviri, bazen bir gelenek olabilir. Bu beyitte ise yanan bir mumun dumanının görülmemesi mevcut bir gerçekliktir. Şair bu gerçekliği sevgiliyle arasında bir ilgi kurarak dile getirir. Mum söndürüldükten sonra ortaya çıkan dumanı, ışığın ortadan kalkmasıyla kesretin ortaya çıkması olarak düşündüğümüzde mana tamamlanabilir. O ateş ki hem kesreti ortadan kaldırır hem de aşığın gönlündeki kandili uyandırır. Aşkın kaynağı da yine aynı ateştir.

En Başarılı Su Filtresi

Önceki içerik

Tefekkür Yürüyüşleri

Sonraki içerik

Yorumlar

Yorum Yaz

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir