Kardelen

Vakit kardelen vaktidir a dostlar! Gelin bu hafta hep birlikte kardeleni keşfe çıkalım.

Kardelen (Galanthus sp.) dik yamaçlarda, yaylalarda ve kaya kovuklarında yayılış gösteriyor. Ocak ayında çiçeklenmeye başlayan bu bitki, nergisgiller (Amaryllidaceae) familyasından olup son derece erkenciliği ve tezcanlılığıyla ilgi çekiyor.

Zor koşullarda çiçeklendiği için mücadelenin ve azmin; çiçeğinin renginden dolayı da saflığın ve temizliğin sembolü olarak düşünülmüştür. Kardelenin zihinde uyandırdığı düşüncelere atfen garipçe, öksüzahmet, boynubükük gibi isimler verilmiştir. Çiçeğinin renklerinden dolayı süt çiçeği de yaygın bir kullanımdır. Öyle ki Latince ismi de gala  “süt” ve anthos “çiçek” anlamındaki kelimelerden türemiştir.

Belki de acelecilikten ziyade kendi çıkmazları içerisinde bir yol bulmaktır kardeleninki. Kendinden sonra yeşereceklere bir cesarettir. Tabi bu cesarete şaşırmamak elde değil. Koskoca dağın tepesinde tek başına yeşeriyor. Yapayalnız olduğunu düşünebilirsiniz kardelenin. Çünkü biliriz ki bitkilerin kendi aralarındaki iletişimi son derece önemlidir. Gelin görün ki kardelenin yoldaşları ise bulutlar, toprak ve gökyüzü…

Yapraklarının arasından çan şeklinde aşağı doğru sarkık çiçeklerine dikkat çekmek isterim. Duru bir güzelliğe sahip ve çok da karmaşık olmayan net bir duruşu vardır.

En sert toprakları dahi delip yeşerebilecek kudretteki bu güzelliğin boynu eğik olması ne garip!

Bu duruşla ilk başta hüznü ve burukluğu hatırlattığı doğrudur. Bunun yanı sıra gücün ve çabanın içerisindeki tevazuyu ve nazikliği de hissettiriverir. Onun bu yapısı semâya durmuş bir semâzenin halini hatırlatır bizlere. Boynunu bükmüş, kendi içine doğru uçsuz bucaksız bir yolculuğa çıkmış gibidir kardelen.

Tıbbi açıdan da ilginç bir bitkidir ve önemli değere sahiptir. En göze çarpan özelliklerinden birisi  soğanlarında bulunan galantamin etken maddesinin alzheimer tedavisinde kullanılmaya başlanmasıdır. Günümüzde de bu maddenin sentetik formu ilaç olarak kullanılmaya devam edilmektedir. Bunun dışında felç, kalp rahatsızlıkları ve çocuk felci gibi durumlarda kullanıldığı bilinmektedir.

Ne yazık ki günümüzde iklim değişikliği gibi ciddi sebeplerden ötürü soyu tükenme tehlikesindedir. Bu yüzden ülkemizde koruma altındaki bitkiler arasındadır ve kardelenin neslini korumaya yönelik yaptırımlar uygulanmaktadır. Bu bitkinin çiçeğini koparmanın ayrı, kökünden alıp ticaretinin yapılmasının ayrı ayrı  cezâî yaptırımları vardır.

Haydi, tam da karın bolca yağdığı şu vakitlerde zemheriyi iliklerimize kadar bir hissedelim. Vücudumuz kendini sıcak tutabilmek için şekilden şekile girerken, her nefesimizde keskin soğuğun ciğerlerimize kadar işleyişi… Heh, tam da bu anda tepemizden ince ince sızan bir güneş ışığı ne de sevindirir bizi.  Sanırsınız güneş içimizde doğuyor. Öylesine kıymetli, öylesine etkili.

Gözlerimizi kapatıp düşünsek, belki biz de karları delip gökyüzüne ulaşan bir dostluğun kapısını aralamışızdır zamanın birinde.