Yazar Bitkisel ve hayvansal atıkların nemli-oksijenli ortamda bozunarak organik gübreye dönüşmesi ile elde edilen kompost, toprak düzenleyici olarak kullanılır.
Evlerimizde oluşan katı atığın yarısından fazlası organik içerikli olduğundan bunu kompost şeklinde değerlendirerek kullanmak, atık alanlarının azaltılması için oldukça önemli. İstanbul’daki Kentsel Katı Atık Karakteristik Raporuna göre katı atık içindeki organik atık oranının %50’nin üzerinde olduğu tespit edilmiş. İlden ile farklılık gösterse de genel olarak kentsel atık karakteristiği aşağı yukarı bu oranlarda. Yani kompost olarak değerlendirilebilecek milyonlarca ton organik atık, toprak düzenleyicisi olmak yerine belediyelerin düzenli depo sahalarına gidiyor. Bu da çok fazla alanın atık sahası olarak kullanılmasının yanında çevresel sorunlara da sebep olunması anlamına geliyor.
Belediyelerin düzenli depolama tesislerine, diğer atıklarla karışık olarak giden organik atıklar, bulundukları sahada enerji üretiminde kullanılmaktadır. TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) verilerine göre 2013 yılında Türkiye’deki metan salınımlarının %58 oranla en büyük bölümü, atıkların bertaraf edilmesinden kaynaklanmış. Bu bilgiler göz önüne alındığında çöp alanlarının azaltılması, çöp sızıntı suyu oluşumunun engellenmesi ve topraktan alınan minerallerin tekrar toprağa kazandırılması açısından organik atığın daha verimli olarak kullanılacağı metot, kompost olabilir.
Ülkemizde 2015 yılında yürürlüğe giren Kompost Tebliği, biyo-atıkların katı atık depolama alanlarına gönderilmesi yerine kaynağında ayrıştırılmasının önünü açmış; böylece Sıfır Atık Yönetmeliği ile belediye atıkları bünyesinde ya da kurumsal veya bina bazlı kompostun değerlendirebilmesi yönünde bir adım daha atılmış.
Uygulama yönünde lojistik, operasyon ve mali sürdürülebilirlik konularında henüz yeterli düzeyde alt yapı oluşturulamadığından, yaygın bir ayrıştırma mevcut değil. Ancak biz evlerimizde kendi organik atığımızı diğer atıklardan ayırarak komposta dönüştürebiliriz. Peki nasıl?
Kompost Nasıl Yapılır?
İlk etapta organik atıklarımızı (meyve sebze kabukları, bozunmuş yiyecekler, bahçe atıkları gibi) diğer atıklardan ayırmamız gerekiyor.
İhtiyacımız olan malzemeler
Organik/Yeşil atık
Kahverengi atık
Saksı
Kürek
Yapım Aşaması
Saksının içine ilk olarak biraz toprak ve kahverengi atık (kuru yaprak, sap, dal ve ağaç kabukları, kuruyemiş kabukları, talaş, solmuş çiçek) koyalım. Daha sonra kompost için ayırdığımız yeşil atıklarımızı da ilave edip toprağın üzerini tekrar kahverengi atıklarla kaplıyoruz. Sıralamayı bu şekilde yapıp atık miktarımıza göre birkaç kat yerleştirme yapabiliriz.
Kahverengi atığın en üstte olması kokuşma ve sineklenmeyi önlemek için yapılmaktadır. Her atık eklediğimizde fermantasyon sürecini başlatmak için karıştırıyoruz. Kompost sürecinde havalandırma işlemini saksı altında bulunan deliklerle ve en azından haftada bir defa atıkları karıştırarak sağlayabiliriz. Kompostumuz nemli bir sünger gibi olmalı. Kuruduğu zaman biraz su verebilir ya da yeşil malzeme ekleyebiliriz. Tam tersine çok ıslak ise kahverengi atıklar ekleyebiliriz. Yağmurlu günlerde fazla suyu engellemek için üstünü bir saksı altlığı ya da film ile kapatabiliriz.
Bu etapları tekrarladığı zaman birkaç haftanın sonunda kompostunuzun iyice karıştığını ve atıklarınızın yok olduğunu farkedeceksiniz. Oluşan kompost, artık bitkiler için kullanılabilir hale gelmiştir.
Kolay gelsin.
Yorumlar