Yazar 
Nazperver Afife Hazinedar Usta Kimdir?
Nazperver Afife Kalfa, Sultan III. Selim’in dadısıdır. Aynı zamanda Hazinedar Ustası ve kalfasıdır. Kalfalık görevini 1789 -1807 tarihleri arasında yapmıştır.
Nazperver Afife Kalfa Sıbyan Mektebi ve Çeşmesi 1792 tarihinde kendisi tarafından yaptırılmıştır. Günümüzde iyi durumda olarak ayakta kalan ender mekteplerdendir. Nazperver Afife Kalfa’nın Davutpaşa, Cihangir ve Firuzağa’da üç çeşmesi bulunmaktadır.
Nazperver Afife Kalfa Sıbyan Mektebi ve Çeşmesi; İstanbul’un Fatih İlçesi Aksaray Mahallesi, Küçük Langa Caddesi No:140’ta bulunmaktadır. Çeşmede üç çeşme vardır. Üçünün de suyu akmaktadır.
Kitabede ismi geçen Sürûrî Seyyid Osman, Nazperver Afife Kalfa Sıbyan Mektebi ve Çeşmesi’nin şairidir. Divan şairidir. Tarih düşürmedeki ustalığıyla tanınmaktadır.
Adana’da 1752 yılında doğmuş 1814’te vefat etmiştir. Babası Hafız Musa’dır. İlköğrenimini Adana’da yapmıştır. Yirmi yaşlarındayken şiir yazmaya başlamıştır. 1779 tarihinde Yahya Tevfik Efendi kendisindeki şiir kabiliyetini görünce onu İstanbul’a getirmiştir. Sürûrî önceleri Hüznî mahlasını kullanmıştır. Hiciv ve hezl türü şiirlerinden oluşan Hezeliyyât eserinde Hevâî mahlasını tercih etmiştir. İstanbul’a geldikten sonra da Sürûrî mahlasını kullanmıştır.
Sürûrî her olay karşısında duygu ve düşüncelerini tarih manzumesi şeklinde söyleyebilen güçlü bir şairdir. Nazım tekniğine doldukça hakimdir. Kelimeleri zorlanmadan hemen nazma aktarması en çok dikkat çeken özelliklerindendir. Eserlerinde sanat kaygısı taşımadan gerçeği olduğu gibi yansıtır. Nükte, hiciv ve hezle düşkündür. Vefat tarihlerinde bile bazen bu yönü ortaya çıkmaktadır.
Nazperver Afife Kalfa Sıbyan Mektebi Çeşme Kitâbesi Okunuşu:
Menba‘-ı cuybâr-ı ihsândır
Meşreb-i şeh-i Selîm mülk-ârâ
Böyle İskender-i zamâna delîl
Hızır’ı eyler her âyine Mevlâ
Cârî oldukca çeşmesâr-ı hayât
Zâtı nûş eylesün zülâl-i bekâ
Nâzperver ‘Afîfe kim oldur
Sâbıkan dâdı-yı şeh-i vâlâ
Kıldı kassablar yolun tathîr
İdüb âb-ı ‘inâyetin icrâ
Ey Sürûrî didim iki târîh
Katre efşân olunca feyz-i Hüdâ
‘Ayn-ı lutf-ı hazînedâr usta
1207
Oldu dil-teşneye neşât-efzâ
1207
Günümüz Türkçesi:
İhsan ırmağının kaynağı
Mülkün süsü Selim padişah yaratılışlı
Böyle zamanın İskender’ine oldu delil
Mevla Hızır’ı her işine ayna eder bunu bil
Çeşmesi hayat bulup aktıkça
Suyu bal gibi tatlı olsun ebeda
O Nazperver Afife Hazinedar Usta ki
Padişahın önceden yüce dadısıydı
Kasaplar yolunu temiz pak kıldı
Allah’ın yardımıyla suyu akıttı
Ey Sürûrî iki tarih söyledim
Bu Allah’ın feyzinin yansımasıdır bilirim
Hazinedar Usta’nın lütfuyla çeşme
H. 1207 M. (1792-1793)
Susuzlara oldu büyük bir neşe
H. 1207 M. (1792-1793)
Nazperver Afife Kalfa Sıbyan Mektebi Kapı Kitâbesi Okunuşu:
Hazret-i Sultân Selîm Hân kim sıgâr ile kibâr
Hep sebak-hân-ı senâdır ol şeh-i devrân için
Nâzperver Usta kim şimdi hazînedârdır
Bir zamân dâdı imiş dâd-âver-i devrân için
Şükr idüb vakt-i hidîv-i âleme irdiğine
Hayra sarf itmekde nakdin Îzid (ü) Mennân için
Merhametle dest-gîr-i âcizândır bâ-husûs
Şefkati mâderden efzûn zümre-i tıflân için
Bir muallim-hâne bünyâd itdi kim hayrâtını
Hak kabûl eyler içinde okunan Kur’ân için
Ey Sürûrî hâce dursun tıfl-ı ebced-hân bilir
Bu iki târîhe söz olmaz bu nev-bünyân için
Bü’l-aceb mektebdir oldu mekseb-i ecr-i cezîl
1207
Nâzperver dâdı yapdı mektebi sıbyân için
1207
Günümüz Türkçesi:
Hazreti Sultan Selim Hân için küçük ve büyükler
O devrin padişahını metheder bütün talebeler
Nazperver Usta şimdi hazinedardır
Adaletli padişaha bir zaman dadılık yapmıştır
Şükretti padişaha yardımcı olma şerefine erdiğine
Parasını Allah rızası için hayır işlerine harcayıp verdiğine
Özellikle merhametle acizlere yardım eder
Bütün çocuklara anneden fazla şefkat eder
Bir öğretmen evi yaptırdı hayırlı işler için
Hak kabul etsin içinde okunan Kur’an için
Ey Sürûrî, hoca dursun okula yeni başlayan bilir
Bu iki tarihe söz olmaz bu yeni bina için
Bu ne acayip mekteptir oldu çok sevap kazanma vesilesi
H. 1207 M. (1792-1793)
Nâzperver dadı yaptı çocuklar için bu mektebi
H. 1207 M. (1792-1793)
Hasibe DURMAZ
Yorumlar