Yazar Hacı Ahmed Cemaleddin Sindel’in İstanbul’da Mevcûd Cevâmi-i Şerîfe’nin Kapıları Üzerindeki İnşâ ve İtmâm Târîhlerini ve Kıyem-i Mi‘mâriyesini Gösterir Bir Risaledir isimli eserinde “53-Tâkyeci Câmi‘i [Takkeci İbrahim Çavuş Camii–Arakiyeci İbrahim Ağa Camii]” olarak kaydettiği bölümde, tespit ettiğimiz bir boşluğu bugün birlikte dolduracağız.
Müellif eserinde cami hakkında bilgi vermiş, kapı kitabesi ile içinde bulunan sebil kitabelerini yazmış ve “71-Çeşme” diye bir başlık atıp altını boş bırakmış ancak o boşluğu doldurmaya ömrü vefa etmemiş olmalı ki bu kısım boş kalmış. Boş kalan kısmı doldurmak için bu camide hangi çeşmenin olduğunu araştırıp caminin dış duvar köşesinde Derviş Paşa Çeşmesi bulunduğunu internet ve bu konuda yazılan kaynaklar vasıtasıyla tespit ettik.
Caminin yanına gidip eseri yerinde görmek ve fotoğraflamak için büyük bir heyecanla iş çıkışı hemen Zeytinburnu’ndan metrobüse binerek eserin yanına gitmeye karar verdik. Topkapı Şehit Mustafa Cambaz metrobüs durağında inip sağdan mezarlık kenarından geçerek camiye ulaşınca karşımıza çıkan caminin ilk bahçe kapısı kilitli olduğu için maalesef içeri giremedik. Ama pes etmeyip caminin etrafını dolaşınca bahçenin ikinci kapısına ulaştık, o da kilitliydi yine caminin avlusuna giremedik. Dolaşmaya devam edince üçüncü kapının açık olduğunu görüp caminin avlusuna girdik. Su kuyusunu, sebili, caminin kitabelerini ve bahçedeki mezar şahidelerini fotoğrafladıktan sonra caminin giriş kapısı da kilitli olduğundan içeri giremeyip hemen kapının sağ ve solunda serili bulunan halının üstünde ikindi namazını eda ettik.
Çeşmeyi bulmak için tekrar bahçeden dışarı çıkıp sola doğru ilerlediğimizde caminin türbe tarafındaki köşesinde Derviş Paşa Çeşmesi’ni görmek çok heyecan vericiydi. Zemin kotunun epey altında kalan çeşmesine merdivenlerden inerek ulaştık. Hemen suyu akıyor mu diye bakıp aktığını görünce inerek suyundan içtim. Kitabesinde de yazdığı gibi suyu ile susuzluğumu giderip suya kanmış bir halde işe başlamak müthiş keyifliydi. Tekrar merdivenlerden çıkıp çeşmenin, kitabesinin ve etrafının fotoğraflarını çektim. Tez çalışmamın da konusu olan yazma eserdeki bu boşluğu doldurabilmek ve yeni bir çeşme keşfetmek çok heyecan verici.
Tâkyeci Câmi ve cami köşesinde bulunan Derviş Paşa Çeşmesi İstanbul’un içinde hatta tam merkezinde saklı kalmış bir izlenim vermekle birlikte oldukça sakin ve dingin bir mekân. Herkesin gidip görmesi gereken ender yerlerden biri. Günümüzde Zeytinburnu Belediyesi sınırları içinde bulunuyor ve ulaşımı da oldukça kolay.
Derviş Paşa Çeşmesi’ni kitabesinden de anlaşıldığı üzere Derviş Mehmet Paşa yaptırmıştır. II. Mahmut dönemi sadrazamlarındandır.
Derviş Paşa Çeşmesi İstanbul’un Zeytinburnu ilçesi Maltepe Mahallesi, 51, 328. Sokakta olup suyu akar durumdadır.
Derviş Paşa Çeşmesi
Derviş Paşa Çeşme Tuğrası
Tuğranın Okunuşu:
Adlî / Mahmûd Hân bin Abdülhamîd el-muzaffer dâima
Tuğranın Günümüz Türkçesi:
Adaletli / Abdülhamid’in oğlu Mahmut Han daima muzaffer olsun
Derviş Paşa Çeşme Kitabesi
Derviş Paşa Çeşme Kitabesinin Okunuşu:
Derviş Paşa Çeşmesi
Semiy-yi fahr-i âlem Hazret-i Derviş Pâşâ’nın
Nice hayrâtı kıldı vâkı‘an İslâmbol’ı ihyâ
Suyun meşrebce buldı teşnegân füzûn olsun
Bu semti de zülâl-i şefkatiyle eyledi irvâ
Hüdâ meşkûr ide sa‘yin bihakkı Sûre-i Kevser
İki âlemde me’cûr eyleye lütfi ile Mevlâ
Erenler himmetiyle söyledim târîhini Hayrî
Zülâl-i cûdını Dervîş Pâşâ eyledi icrâ
Fi Cemaziyelevvel 1235
Derviş Paşa Çeşme Kitabesinin Günümüz Türkçesi:
Âlemin övüncü peygamberin adaşı Hazreti Derviş Paşa
Nice hayır eserleri yaptırarak İstanbul’u etti ihya
Susuzlar suyunu buldu bereketli olsun
Bu semti de şefkatiyle tatlı suya kandırdı
Kevser Suresi hakkı için Allah gayretlerini kabul etsin
Mevla lütfuyla iki alemde de sevabını versin
Söyledim tarihini Hayri erenler himmetiyle
Derviş Paşa tatlı suyu akıttı cömertliğiyle
Cemaziyelevvel Ayında H.1235 (M. 1819-1820)
Yorumlar