Titus-Vespasianus Tüneli

Hatay’ın Samandağ ilçesine 5 kilometre uzaklıkta yer alan, dağlık ve denize hâkim yamaçlarda bulunan, yapımı yüzyılı aşkın süren Titus-Vespasianus Tüneli Hatay’da görülmesi gereken yerler listesinin başlarında yer alıyor. İçine girdiğiniz ilk andan itibaren kendinizi büyülenmiş gibi hissediyor, hayranlıkla etrafınıza bakmaya başlıyorsunuz. Kapısı sanki bu çağ ile eski zamanları ayıran bir zaman süzgeci, bir ayraç.

Göz alıcı mimarisi ile sizi sanki fantastik bir dünyaya alıp götüren tünelin yapım emri imparator Vespasian tarafından verilir. Proje yapılırken Vespasian vefat eder. Tünelin tamamlanması oğlu Titus döneminde gerçekleşir. Yapımı toplamda yüz yıl kadar süren 7 metre yüksekliğe ve metre genişliğe sahip bu kapalı tünel aynı zamanda  1.380 metrelik bir kanal halini alır. Kanalın üzerinde Roma döneminde yapılmış olan ve karşıdan karşıya geçişi sağlayan bir köprü de yer alır. Roma dönemine ait kalıntılarla donatılan Titus tünelinde yürüdüğünüz yollar sizi bugünden alıp antik bir çağa doğru adeta sürükler.

Dünyanın insan eliyle yapılmış ilk tüneli olarak bilinen Titus Tüneli muazzam görselliğinin yanı sıra büyük bir emek ve işçiliği de içinde barındırıyor. Yaşamı tehdit eden sel ve taşkınlardan korunmak amacıyla tasarlanan tünel, liman kentindeki sel sularının yönünü değiştirmiştir. Roma imparatoru olan Vespasian’ın akıntının yönünü değiştirerek suları farklı bir noktaya yönlendirmeyi amaçladığı bu yapı; döneminin çılgın bir projesi olarak karşımıza çıkar. Antik mühendisliğin anıtsal bir örneği olarak nitelendirebileceğimiz tünel akıllara durgunluk veren bir güzelliğe sahiptir.

Tünelin üst tarafında bulunan açıklıklardan sızan güneş ışıkları, muhteşem bir görüntü ortaya çıkarır. Güneşli havalarda, özellikle öğle saatlerinde yukardan dik yansıyan ışınlar ortamın ferahlığıyla birleşince sizi saatlerce orada kalma isteğiyle dolduruyor. Bir yandan tabiri caizse bir macera parkurundaymış gibi geçmek istiyor, diğer yandan orda daha fazla zaman geçirmek istiyorsunuz. Kendi döneminde yaşamsal bir amaca hizmet edecek şekilde inşa edilmiş olan Titus Tüneli bugün medeniyetler beşiği Hatay’da hala ziyaretçilerini ağırlıyor.

Tünelin inşa edildiği antik kentin üst bölümlerinde tapınak kalıntıları da bulunmuştur. Bölgede çok sayıda mağara bulunur. Roma su mühendisliğinin önemli eserlerinden biri olan tünelin denize bakan kısmında kaya mezarları da bulunmaktadır.

Dağları delen Ferhat efsanesinin gerçek hali olarak karşımıza çıkan bu ağır işçilik eseri, sayıları 1000 civarında olan kölelerin ve Roma lejyonlarının ellerine çekiç ve murç almasıyla şekillenmeye başlar.

Tünel, dağdan gelen derelerin ağzındaki bir iç liman olarak tarihi kente bakmaktadır. Bu limanın dağdan gelebilecek sel sularıyla dolabileceği düşünüldüğünden dolayı, Titus tarafından derenin önü bir duvar ile kapatılmış, duvarın dereden gelen bölümü ile deniz arasındaki dağ delinerek tünel yapılmıştır.

Yukarıda bahsettiğimiz kaya mezarlar Titus Tüneli’nin doğusunda yer alır. Bu alanda oda mezarlar ve lahitler kayalara oyulmuş şekilde bulunur. Tarihî açıdan önemli olduğu kadar görselliği ile de büyüleyicidirler.

Roma dönemi ile tarihlenen ve sütunlu bir girişi olan kaya mezarlarının soylu bir yönetici ve ailesine ait olduğu sanılmaktadır. Mezar alanı mimarî ve görsel anlamda göz alıcıdır.

Daha sonra yapıldığı düşünülen, tünelin deniz tarafına bakan kısmında da kaya mezarları bulunmaktadır. Kaya mezarlarının bulunduğu yer tünele yaklaşık olarak 100 metre uzaklıktadır. Bu alanda bulunan en büyük çukur oldukça gösterişlidir ve diğer kaya mezarlarından daha farklı tarzda yapıldığından dolayı halk arasında “Beşikli Mağara” olarak bilinmektedir. Mağaranın içerisinde 12 adet mezar bulunur. Her bir mezar, diğerinden duvar ile ayrılmıştır. Mezarlara taş merdivenler ile inilir.

Yerli ve yabancı turistlerin sıklıkla ziyaret ettiği yerlerden biri olan Titus Tüneli, 2014 yılında tünel UNESCO’nun Dünya Mirası Geçici Listesi’ne eklenmiştir.

Hatay’ın muazzam doğası içinde fantastik büyüleyici bir güzelliği olan Titus Tüneli ve çok daha fazlası için Hatay’ı mutlaka gezilecek yerler listenize eklemelisiniz.