Yazar İslam kültüründe şifa tası, bazı kıyafet ve mühür türündeki eserler üzerinde yer alan ayet, dua, Esmâ-i Hüsnâ, vefk, cedvel gibi ibareler araştırmalarda genel olarak “tılsım” kavramı ile ifade edilmiştir. Bu tür eserler üzerinde dini ibarelerin yer alması yardımın ve şifanın Allah tarafından olduğunu belirten ayetlerin seçilmesi bu tılsımlardan değil yine Allah’tan yardım dilendiğinin ve sonuca da Allah’ın yardımı ile ulaşılacağının göstergesidir. Bu tür eserlerde tılsımların içeriğini dini ibareler, semboller ve figürler oluşturmaktadır. Besmele, ayetler, dualar, Kelime-i Tevhid, Esmâ-i Hüsnâ, vefk ve cedveller, Hz. Peygamber’in (s.a.s.) ve İslam dini açısından önemli kişilerin isimleri, melek isimleri dini ibarelere; pençe-i âl-i abâ, Zülfikar, Mühr-i Süleyman sembollere; insan ve hayvan tasvirleri ise figürlere örnektir.
Farklı türdeki eserler üzerinde yer alan tılsımlardaki dini ibareler oldukça geniş bir içeriğe sahip olmakla birlikte bu yazımızda en çok ve ortak olarak kullanılanları tespit etmeye çalıştık. Tılsımlarda en fazla dikkat çeken unsur belli sayıdaki kareler içerisine işlenmiş harf, sayı ya da hurûf-ı mukattaadan oluşan vefkler ve bunlarla birlikte Esmâ-i Hüsnâ, ayet gibi birçok içeriğe sahip cedvellerdir. Vefk ve cedvellerin dışında yazı içeriğinin büyük bir kısmını ayetlerin oluşturduğu görülmektedir ki bunda Kur’ân-ı Kerîm’in şifa olması, bazı surelerin belirli sıkıntılara ve hastalıklara iyi gelmesi etkilidir. Duhân Suresi’nin üzüntü, Kehf Suresi’nin beladan kurtulma, Yasin Suresi’nin şifa olması, Fatiha Suresi’nin her sıkıntıya çare olmasına dair rivayetler buna örnektir. Bu kapsamda tılsımlarda en fazla Bakara Suresi 255.- 256.- 257. Ayetler, İsra Suresi 82. Ayet, Neml Suresi 30.- 31. Ayetler, Saff Suresi 13. Ayet, Tâhâ Suresi 111. Ayet, Yasin Suresi 9. ve 58. Ayetler, Yunus Suresi 57. Ayet, Tevbe Suresi 14. Ayet, Kehf Suresi 107-108-109- 110. Ayetler, Fusillet Suresi 44. Ayet, Şuarâ Suresi 80. Ayet, Nahl Suresi 69. Ayet ve Fetih Suresi 1. Ayet işlenmiştir.
Eserler üzerinde ayetlerden sonra “Bismillâhillezi lâ yedurru ma’asmihi şey’ün fil ardi ve lâ fissemâi ve hüves-semî’ü’l-alîm”, “Sübbûhun kuddûsun rabbünâ ve rabbül melâiketi verrûh”, “Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billâhil aliyyil azîm” gibi dualar yer almakla birlikte Celcelutiyye duası, Nadı Ali duası, “Lâ fetâ illâ Ali lâ seyfe illâ Zülfikâr” ibaresi de işlenmiştir.
Kelime-i Tevhid ve Besmele ile birlikte Esmâ-i Hüsnâ’dan “Ya Allah”, “er-Rahmân”, “er-Rahim”, “el-Cebbâr”, “el-Mütekebbîr”, “el-Melik”, “el-Müheymin”, “ Ya Hu”, “ Ya Şâfi”, “Ya Kâfi”, “el-Aliyy”, “ Ya Muâfi”, “en-Nâfi”, “el-Hâlık”, “Ya Hannân”, “el-Hayy”, “el-Kâdir”, “el-Kahhâr”, “el-Kaviyy”, “el-Kayyûm”, “el-Latîf”, “el-Mumit”, “el-Münîr”, “en-Nûr”, “el-Ferd”, “el-Fettâh”, “er-Rezzak”, “el-Aziz”, “el-Kerim”, “el-Ganiyy”, “el-Azim”, “el-Hâkim”, “el-Hakem”, “el-Adl”, “el-Kuddûs”, “ el-Evvel”, “el-Âhir”, “ez-Zâhir”, “el-Bâtın”, “es-Sabûr”, “el-Deyyan”, “el-Halîm”, “el-Mennân”, “el-Berr”, “en-Nasîr”, “el-Muiyd”, “el-Vâsi”, “el-Vehhâb”, “el-Vedûd”, “Zü’l-celali ve’l-ikrâm”, “yâ Gaffar’ül feha”, “el-Alîm”, “elKabid” “el-Bâsit”, “el-Hafid”, “el-Râfi”, “el-Muiz”, “el-Muzil”, “el-Semî”, “el-Basîr”, “el-Hâbir”, “eş-Şekûr”, “el-Kebîr”, “el-Hafız”, “el-Mukît” “el-Hasîb”, “er-Rakîb”, “el-Celîl”, “el-Mucîb”, “el-Mecîd”, “el-Bais”, “eş-Şehid”, “el-Hakk”, “el-Vekîl”, “el-Metin”, “el-Veliyy”, “er-Raûf”, “Mâlikü’l-mülk”, “el-Müta’âlî”, “et-Tevvâb”, “el-Gafûr”, “el-Müyessir”, “el-Muğnî”, “el-Ahad”, “el-Vâli”, “es-Samed”, “el-Muktedîr”, “el-Muahhir”, “el-Musavvir”, “el-Vâhid”, “el-Mübîn” en sık kullanılanlardır.
Başta Hz. Peygamber’in (s.a.s.) ismi olmak üzere İslam dini açısından önemli olan ve hürmet gösterilen Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Osman, Hz. Ali, Hz. Hasan, Hz. Hüseyin, Hz. Fatma, on iki imam (İmam Ali, İmam Hüseyin, Hasan, İmam Zeynel Abidin, İmam Muhammed Bakır, İmam Cafer Sadık, İmam Musa Kazım, İmam Ali Rıza, İmam Muhammed Takî, İmam Ali Nakî, İmam Hasan Askeri, Muhammed Mehdi), Ashâb-ı Kehf’in isimleri olan “Yemliha, Mekselina, Mislina, Mernuş, Debernuş, Şazenuş, Kefeştatayyuş” ile köpekleri “Kıtmir, Hz. Pir Abdülkâdir Geylânî, Seyyid Ahmed el-Rifâi, Ahmed el Bedevî, İmam Azam, Hacı Bektaş-ı Veli, Şeyh Üveys Veysel Karani gibi isimler de yer almaktadır. Melek isimlerinden en fazla “Cebrail”, “Mikail”, “İsrafil”, “Azrail” yazılmıştır. İslam inancı çerçevesindeki bu ibareler tılsımlarda kullanılacakları yere göre seçilerek bir arada ya da ayrı ayrı işlenmişlerdir.
ece
Yorumlar